Hocalı'da Neler Yaşandı?
Ermenistan Silahlı Kuvvetleri; 1992 yılının 25 Şubat'ı 26 Şubat'a bağlayan gecesinde, bölgedeki ''366. Alay''ın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı köyünde sivil, kadın, çocuk, yaşlı ayırımı yapmadan resmi rakamlara göre 613 kişiyi katletmiştir.
Katledilenlerin 83'ü çocuk, 106'sı kadın ve 7'den fazlası ise yaşlıydı.
Normalde en şiddetli savaşlarda dahi savaş dışında tutulan, dokunulmayan bu kesime Ermeniler yaşlı, kadın ve çocuk demeden acımasız işkenceler yaparak katletmiştir.
Bu katliamdan toplam 487 kişi ağır yaralı olarak kurtulmuştur.
1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur.
Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, kulakları, burunları ve kafaları ile vücutlarının çeşitli uzuvlarının kesildiği görülmüştür.
Aynı vahşetten hamile kadınlar ve çocuklar bile nasibini almıştır.
Batı Basını'nda Hocalı Soykırımı..
- Krua l'Eveneman Dergisi (Paris), 25 Şubat 1992 tarihi:
Ermeniler Hocalı'ya saldırmıştır.
Bütün dünya vahşice öldürülmüş cesetlere şahit oldu.
Azeriler binlerin öldüğünden bahsediyor.
- Sunday Times Gazetesi (Londra) 1 Mart 1992 tarihi:
Ermeni askerleri binlerce aileyi yok etmiştir.
- Financial Times Gazetesi (Londra) 9 Mart 1992 tarihi:
Ermeniler Ağdam'a doğru giden orduyu kurşun yağmuruna tutmuştur.
Azeriler 1200 kadar ceset saymış.
Lübnanlı kameraman, ülkesinin zengin Ermeni Taşnak lobisinin Karabağ'a silah ve asker gönderdiğini onaylamıştır.
- Times Gazetesi (Londra) 4 Mart 1992 tarihi:
Birçok insan çirkin hale getirilmiş, masum kızın sadece kafası kalmış.
- İzvestiya Gazetesi (Moskova) 4 Mart 1992 tarihi:
Kamera kulakları kesilmiş çocukları gösterdi.
Bir kadının yüzünün yarısı kesilmişti.
Erkeklerin kafa derisi soyulmuştu.
- Le Monde Gazetesi (Paris) 14 Mart 1992 tarihi:
Ağdam'da bulunan basın mensupları, Hocalı'da öldürülmüş kadın ve çocuklar arasında kafa derisi soyulmuş, tırnakları çıkarılmış üç kişi görmüşler.
Bu, Azerilerin propagandası değil bir gerçektir.
- İzvestiya Gazetesi (Moskova) 13 Mart 1992 tarihi:
Binbaşı Leonid Kravets: ''Ben kendim tepede yüze yakın ceset gördüm.
Bir erkek çocuğunun kafası yoktu.
Her tarafta işkenceyle öldürülmüş bayan, çocuk ve yaşlılar vardı.''
- Valer Actuel Dergisi (Paris) 14 Mart 1992 tarihi:
Bu 'özerk bölgede' Ermeni silahlı birlikleri yakın doğuda üretilmiş yeni teknolojiye, ayrıca helikoptere sahiptiler.
ASALA'nın Suriye ve Lübnan'da askeri kamp ve silah depoları vardır.
Ermeniler yüzden fazla Müslüman köyüne saldırı düzenlemiş ve Karabağ'daki Azerbaycanlıları öldürmüşler.
- R. Patrik, İngiliz Muhabir (olay yerinde bulunmuş):
''Hocalı'daki vahşiliklere dünya kamuoyunda hiçbir şekilde hak kazandırılamaz!!!''
- Golos Ukraini-V Stacko:
Savaşın yüzü olmuyor.
Yalnız çokça maske, kanlı gözyaşları, ölüm, bedbahtlık, yıkımlar.
Hocalı'da bebekleri ne için katlettiler, ya anneleri?
Allah insanı cezalandırmak isteyince onun aklını alıyor.
- Nie Gazetesi: (Bulgaristan)
Violetta Parvanova: ''Hocalı insanlığın faciasıdır.''
- 3 Mart 1992'de BBC Morning News saat 07.37 yayınında durumu şöyle aksettirmiş;
''Canlı yayın muhabirimiz 100 den fazla Azeri erkek, kadın ve bebek dahil olmak üzere çocuk cesetleri gördüğünü ve bunların başlarına yakın mesafeden ateş edilerek öldürüldüğünü rapor ediyor.''
- 16 Mart 1992 tarihli Newsweek'te Pascal Privat ve Steve Le Vine tarafından hazırlanan haberde katliam şu şekilde yansıtılmış:
''Geçtiğimiz hafta Azerbaycan yine bir morgun mahzeni gibiydi; bir caminin arkasına geçici olarak kurulmuş morga sürüklenerek getirilmiş düzinelerce ceset ve yas tutan mülteciler...
Bunlar 25 ve 26 Şubat tarihinde Ermeni kuvvetleri tarafından istila edilen Yukarı Karabağ bölgesindeki Hocalı köyünün Azeri sakinleriydi.
Cesetlerin çoğu kaçmaya çalışırken yakın mesafeden vurulmuştu, bazılarının yüzleri paramparça idi, bazılarının kafa derileri yüzülmüştü…''
- Human Rights Watch:
Hocalı katliamını Karabağ'ın işgalinden bu yana cereyan eden en kapsamlı sivil kırımı olarak nitelendirilmiştir.
- Amerikalı gazeteci Thomas Goltz:
''Fotoğrafçı arkadaşım öyle etkilenmişti ki fotoğraf çekebilmesi için kendisini objelerin üzerine doğru itmem gerekiyordu.
Cesetler, mezarlar, evet hepsi mide gerektiriyordu.
Ama olanları anlatmak, dünyaya duyurmak gerekliydi.
Hayatta kalanları bularak hemen orada neler dediklerini kaydettik.
Bazı cesetleri tanımaya çalıştım ama yüzlerinden vurulanlar, tanınmayacak halde olanlar vardı.
Bazılarının kafa derileri yüzülmüştü.''
- Hocalı katliamına tanık olan ve daha sonra Beyrut'a yerleşen Ermeni gazeteci Daud Kheyriyan,'For the Sake of Cross' (Haçın Hatırı İçin) isimli kitabında (Sayfa: 62-63) vahşeti şöyle anlatıyor:
''...Gaflan denen ve ölülerin yakılmasıyla görevli Ermeni grup, Hocalı'nın 1 kilometre batısında bir yere 2 Mart günü 100 Azeri ölüsünü getirip yığdı.
Son kamyonda 10 yaşında bir kız çocuğu gördüm.
Başından ve elinden yaralıydı.
Yüzü morarmıştı.
Soğuğa, açlığa ve yaralarına rağmen hala yaşıyordu.
Çok az nefes alabiliyordu.
Gözlerini ölüm korkusu sarmıştı.
O sırada Tigranyan isimli bir asker onu tuttuğu gibi öteki cesetlerin üstüne fırlattı.
Sonra tüm cesetleri yaktılar.
Bana sanki yanmakta olan ölü bedenler arasından bir çığlık işittim gibi geldi.
Yapabileceğim bir şey yoktu.
Ben Şuşa'ya döndüm.
Onlar Haç'ın hatırı için savaşa devam ettiler.''
Uluslararası Tepkiler..
Bütün dünyanın gözleri önünde gerçekleşen bu katliama BM, AB gibi uluslararası kuruluşlar gereken özeni göstermemişlerdir.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi genel olarak 1993 yılı Nisan-Kasım aylarında 822, 853, 874, 884 sayılı kararları kabul etmiştir.
Bu kararlarla Azerbaycan topraklarının Ermeniler tarafından işgal edildiği belirtilmiştir.
İşgalin sona erdirilmesi için bugüne kadar bir çaba gösterilememiştir.
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin 25 Ocak 2005 tarihli ve 1416 sayılı kararında Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını halen işgali altında tuttuğu da belirtilmiştir.
Gelişmelere seyirci kalan BM ve Batılı devletler, Ermenilerin yaptıkları katliamlara ve işgal hareketlerine ciddi bir tepki göstermemişlerdir.
Ermenilerin Mayıs 1992'de Nahçıvan'a saldırmalarından sonra Türkiye 1921 Kars Anlaşması çerçevesinde bölgeyi korumak için askerî müdahalede bulunabileceğini açıklamıştır.
7 Mayıs 2003'de, İngiltere'de yaşayan Azerileri temsil eden 'Vatan' örgütünün gönderdiği mektuba, Dışişleri Bakanlığı Uluslararası İşbirliği Komitesi'nden gelen cevabi mektupla, İngiliz Hükümeti'nin Hocalı katliamını çok taraflı olarak incelediği ve Ermeni askerlerin yaptıkları katliamı 'insanlığa karşı işlenmiş bir suç' olarak kabul ettiği belirtildi.
Ayrıca, ABD Kongresi'nin Uluslararası İlişkiler Komisyonu Üyesi Don Barton, Kongreyi 'Hocalı Soykırımı'nı tanımaya çağırmış ve Temsilciler Kurulu'nun toplantısında yaptığı konuşmada, ''Dünyadaki tüm toplumlar bunu bilmeli ve hatırlamalıdır. ABD Kongresi, Hocalı Soykırımı'nı tanımakla uluslararası toplumun uzun yıllardan beri bu konuyla ilgili sessizliğini bozacaktır'' demiştir.
1994 yılında iki taraf arasında ateşkes ilan edilmiştir.
'Hocalı Katliamı'nı, ''Soykırım'' Olarak Kabul Ettirmek...
Azerbaycan'ın Yukarı Karabağ Bölgesindeki Hocalı köyünde 26 Şubat 1992 yılında yaşanan katliam uluslararası camianın suç olarak kabul ettiği soykırım ve insanlığa karşı suçlar kapsamındaki tanımlamalarla birebir örtüşmektedir.
Hocalı Soykırımı'na katılmış Ermenilerin ve onların yardımcıları yaptıkları insan haklarına ve uluslar arası hukuki antlaşmalara - Cenevre Sözleşmesi, İnsan Hakları Beyannamesi, Vatandaş ve Siyasi Haklar Konusunda Uluslararası Sözleşme, Ateşkes Zamanında ve Askeri Çatışmalar Zamanı Kadın ve Çocukların Korunması Beyannamesi'ne - karşı olarak işlenmiş bir soykırımdır.
Ayrıca Hocalı Soykırımı 9 Aralık 1948'de BM tarafından kabul edilen ve 12 Ocak 1951 tarihinde yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler'in ''Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşmesi'' 2. Maddesinde yer alan ''milli, etnik, ırkı veya dini bir grubu kısmen veya tamamen imha etme'' biçiminde tanımlanan Jenosit/Soykırım kavramı ile tamamen örtüşmektedir.
Ermenilerin Hocalı'da yaptıkları katliam BM Soykırım Anlaşması'nda, Soykırım gerçekleşmiş sayılacağı koşullarını sayan 2. maddesinde yer alan beş bendin ilk ikisi ile uyum göstermektedir.
İlgili maddede soykırımın gerçekleşmesi için bu bentlerde düzenlenen eylemlerden birinin yeterli olduğu belirtilmektedir.
Ermenilerin Hocalı'da yaptıkları toplu katliam BM Soykırım Anlaşması'nda Soykırımı düzenleyen 2. maddenin a bendinde yer alan ''bir grubun üyelerinin katledilmesi'' ve b bendinde yer alan ''grup üyelerinin bedeni ve akli açıdan ciddi biçimde zarar verilmesi'' koşulları ile birebir uyuşmaktadır.
Ayrıca Hocalı Katliamı, uluslararası hukukta saygın bir yere sahip Nürenberg Mahkemesi Kuruluş Senedi'nde ve Mahkeme Kararında Tanınan (kabul edilen Uluslararası Hukuk İlkeleri metninin 6. ilkesinin iki) bendinin de c. fırkasında tanımlanmış insanlığa karşı işlenen suçlar (Crimes Against Humanity) kapsamında da ele alınmalıdır.
Hocalı'da savaş suçları açsından, diğer suç kategorileri ve uluslararası temel belgeler açısından da suç işlenmiştir.
''Hocalı Soykırımı'' Konusunda Neler Yapılmalıdır
Hocalı'da yaşananların bir soykırım olduğu gerçeğinden hareketle şu hususların yapılması gerektiği düşünülmektedir...
Azerbaycan Devleti Olarak Yapılması Gerekenler:
Azerbaycan'ın Yukarı Karabağ Bölgesindeki Hocalı köyünde yaşanan vahşetin bir soykırım olduğunun uluslararası camiada kabulü için yasal prosedür başlatılmalı ve Azerbaycan Devleti resmen Lahey Adalet Divanı'na başvurarak 9 Aralık 1948'de BM tarafından kabul edilen Jenosit Sözleşmesi çerçevesinde dava açmalıdır.
Başvuruda gerekli deliller çerçevesinde Ermenistan'ın önceki Devlet Başkanları Robert Koçaryan ve Levon ter Petrosyan ile mevcut Devlet Başkanı ve eski Savunma Bakanı Serj Sarkisyan da dahil Hocalı Soykırımı'nı gerçekleştiren bütün siyasi ve askeri komutanların ismi net biçimde belirtilmeli ve cezalandırılması istenmelidir.
Hem Ermenistan (1993'de) hem de Azerbaycan (1996'da) BM Soykırım Anlaşması'nı imzaladıkları için bu anlaşma kendilerini bağlamaktadır.
Örneğin, Bosna Hersek bu mahkemeye başvurarak Yugoslavya eski Devlet Başkanı Slobadan Miloşeviç'in yargılanması için dava açmıştır.
Ve uluslararası mahkeme Miloşeviç davasında 1995'de Srebrenitsa kentinde yedi bin Boşnak'ın katledilmesini soykırım olarak kabul etmiş ve sanığı bu suçtan da yargılamıştır.
Diğer taraftan Azerbaycan'ın elindeki petrol kozunu, Hocalı konusunda ve genelde Ermeni sorunu konusunda etkin bir şekilde kullanması gerekmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Olarak Yapılması Gerekenler:
Azerbaycan Parlamentosu; 1994'te Hocalı'da yaşanan katliamı, soykırım olarak kabul etmiştir.
Yapılması gereken; her türlü bilgi ve belgesi olan bu vahşeti, TBMM'nin de soykırım olarak kabul etmesidir.
Bununla beraber; Azerbaycan ile koordine halinde bu konu uluslararası gündeme taşınmalı, Ermeni sorunu konusunda güçlü bir argüman olarak görülmelidir.
Ankara'nın Keçiören Belediyesi resmi olarak 9 Mart 2005'de Hocalı'da yaşanan trajik olayları''soykırım'' olarak tanımış ve bir de soykırım anıtı yapmıştır.
Diğer yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler de benzer yola gitmelidir.
Türk ve Azerbaycan Sivil Toplum Örgütleri ve Birey Olarak Yapılması Gerekenler:
Türkiye, Azerbaycan ve dünyanın birçok bölgesindeki Türklerin bireysel ve toplu olarak Lahey Adalet Divanı'nda dava açmaları sağlanmalıdır.
Özellikle yakınlarını kaybeden ve zarar gören Hocalılı kardeşlerimizin bunu yapmalarına önayak olunmalıdır.
İmkanı iyi olan STK'lar ve işadamlarının bu konuya kaynak ayırarak Avrupa ülkelerinin birisinde bir Hocalı Soykırımı Enstitüsü açılmasına yardım etmeli ve kurulan enstitü vasıtasıyla bu işler bilimsel bir zeminde incelenmeli ve bu çalışmalara yön verilmelidir.
Hocalı Soykırımı gerçeğinin ve bütünlükte Karabağ veya sözde soykırım (Hocalı soykırımı anlaşılıyor, sözde olanın ermeni olduğu vurgulanmalı) iddialarının önünde etkili bir set oluşturmak için ilgili konuları ele alan bilimsel çalışmalar teşvik edilmelidir.
Bu çalışmaların yabancı dillere tercüme edilerek yayımlanması için çaba gösterilmelidir.
26 Şubat günü arifesinde bütün dünyada Hocalı Soykırımı ve Karabağ gerçeğini anlatan sergilerin düzenlenmesi için çaba gösterilmelidir.
Azerbaycan Milli Meclisi (Parlamento) her yıl Şubat'ın 26'sını 'Hocalı Soykırımı Günü' ilan etmiştir.
Her yıl Şubat'ın 26'sında saat 17.00'de Azerbaycan halkı Hocalı soykırımının kurbanlarının hatırasını anma töreni yapmaktadır.
Bu törenlerin koordineli bir şekilde bütün dünyada yapılması önemlidir.
Hocalı Soykırımı'nı biz kendimize anlatmanın yanı sıra (özelikle biz Ermeniyiz diyenlere) yurt dışında basılan kitaplar ve açılan sergilerle küresel gündeme çıkmasına yardımcı olmalıyız.
Bütün bunlarla beraber bu konuları sürekli gündemde tutmalı, bu konudaki bilgi, belge ve yazıları paylaşmalı ve dağıtımına yardımcı olmalıyız...
Ayrıntılı bağlantı: www.torlakon.com/haberdetay.asp?ID=41
)
