|
|
|
|
Düşman Taarruzu. ALÂRM.. ALÂÂRM... |
|
|
Tarih : 21.05.2009 - 17:20:36 |
|
Sınır birliklerimizin birinde garip bir alârm durumu vukû bulur. Bir asker, topladığı mantarları bölük komutanına getirerek; Komutanım, annem bu mantarlardan pişirip bizlere bolca yedirirdi. Tadı da pek lezzetlidir. Mutfakta pişirttirelim de tadına |
|
|
Düşman Taarruzu!. ALÂRM!!.. ALÂÂRM!!!...
Bereket versin ki, geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız ve geleceğimiz için endişelendiğimiz kuraklıkları bu yıl yaşamadık. Su havzalarımız ve toprağımız büyük ölçüde suya doydu. Mahsûllerimiz ve yaban otları da iyi serpildi. Tabi ki mantarlar da… Benzeri olmayan veya benzerleri de yenilebilen iyi tanıdığımız mantarları tercih etmek(Morchella gibi), kesin olarak bilinmeyenlerden de uzak durmak gerek… Bu aralar çevremizde bolca bulunan ve daha da bulunacak olan mantarlardan zehirlenme haberleri duymamamız dileğiyle…
Amanitaceae ailesinden olan Sinek mantarı(Amanita muscaria), Gelin mantarı - Deli mantarı diye de bilinir. Çizgi filimler ve orman öykü resimlerinde yaygın olarak kullanılan bir şirin zehirdir. Eski zamanlarda sinek zehri olarak yararlanıldığı için bu ad verilmiştir. “Musc” da sinek demektir. Zehirli ve halüsinojen bir mantar türüdür. Pantherina sendromu (Pantherina da Muscaria’ya benzer fakat daha etkin zehirlidir) denilen zehirlenmeye yol açar. Neden olduğu delilik krizleri 4-6 saat sürer. Ruh halindeki ânî değişikliklere, kaygılı ve neşeli oluşa, konuşma-görme ve duyma bozukluğuna, yorgunluk ve kas kasılmalarına, en dikkat çekici tarafı da hayal-halüsinasyon(varsanı) görmeye neden olmasıdır. Yetişkinlerde o kadar tehlikeli olmasa da, çocuklarda öldürücü olabilmektedir.
Mantar zehirlenmelerinin en başta gelen sebebi, yenebilen mantarlara büyük oranda benzeyen zehirli türlerdir.
Ölüm meleği: Ülkemizdeki ölümcül mantar zehirlenmelerinin % 95 kadarından sorumlu olan ve “Ölüm meleği - Köygöçüren – Evcikkıran” gibi isimlerle anılan Amanita phalloides; yenebilen bir tür olan Saman mantarı(Volvariella volvacea)ya benzerliği nedeniyle yenilip zehirlenilmektedir. Zehirlenme belirtilerini sindirildikten ancak 8-12 saat sonra göstermeye başlayan bu mantarın öldürücülüğü için 20-25 gr. kadarı yeterli olmaktadır.
Ağulu mantar: Zehirli bir tür olan bu mantar(Omphalotus olearius) da, yurdumuzda yetişen ve Meşe mantarı – Horoz mantarı – Cüce kız gibi adlarla anılan Cantharellus cibarus ile karıştırılmaktadır.
Yalancı Dede mantarı: Halkımızın “Dede mantarı-Dedebörük-Turna bacağı-Şemsiye mantarı” olarak adlandırdığı ve yenilebilir olan(Macrolepiota procera)ya çok benzeyen Lepiota bruneoincarnata da tehlikeli ve öldürücü bir mantardır.
İmparator mantarı(Amanita caesarea): Halkımızın “Sarı göbelek” olarak adlandırdığı ve genelde şapka üstü turuncu, içi ve sapı da sarı renkte olan bu mantar ise oldukça değerlidir. Tadı keskindir ve balığı andırır. Roma İmparatoru Sezar’ın gözde mantarı olduğu için bu ad verilmiştir.
Aşağıdaki olayda sanırım; Amanita muscaria’nın, Amanita caesarea’ya benzetilerek yenilme durumu söz konusu. Bir başka deyişle; Deli mantarı, İmparator mantarı sanılmış…
Sınır birliklerimizin birinde garip bir alârm durumu vukû bulur. Bir asker, topladığı mantarları bölük komutanına getirerek; “Komutanım, annem bu mantarlardan pişirip bizlere bolca yedirirdi. Tadı da pek lezzetlidir. Mutfakta pişirttirelim de tadına sizler de bir bakın.” diyerek komutanını ikna eder. Pişirilen mantar, akşam yemeğiyle birlikte bölüğe yedirilir. Aradan 3-4 saat geçtikten sonra bölükte bir haller olur. Düşman uçakları saldırmakta ve bölüğe girmiş olan düşman askerleri de önüne çıkanı boğazlayıp kurşunlamaktadır.
Ortalık bağırtılarla inlemektedir;
“Düşman taarruzu!. Alârm!!.. Alâârm!!!...
Mantardan nasiplenemeyen veya nöbette filan olanlar kısa bir şaşkınlık yaşadıktan sonra durumu çözer ve derhâl üst birliği haberdar ederek gereken tedbirleri alırlar. Komutanların tamamı ve bazı askerler(mantarı toplayan da dahil) cankurtaranlarla hastanelere taşınırlar. Olayı yaşayan takım komutanı arkadaşım kaç tane serum verildiğini hatırlamıyor. Hatırladığı sadece; elinde kasaturayla garnizona dalıp ortalığı mezbahaya çeviren düşman askerleri ve olaydan ancak 12 saat kadar sonra kendilerine gelebildikleri…
17 Mayıs 2009
Türk Filozof TORLAKON
(Amanita caesarea)
Amanita ailesi bir arada görülüyor... Caesarea(en alt ortada) dışında kalanlardan uzak durun!...
HOROZ MANTARI (Cantharellus cibarius) |
Bu bölümde yurdumuzun özellikle karadeniz bölgesinde çok bulunan (nemli ve yumuşak hava nedeniyle) bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Horoz Mantarı dır. |
|
Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
-
Mantar şapkasının üzeri, mantarın diğer tarafları gibi sarı, ve düzdür.
-
Şapkanın kenarları gençlerde düz ve içeriye kıvrıktır.
-
Gelişmişlerde, şapkanın kenarları dalgalı ve kenar uçlarında kıvrımlıdır.
-
Şapkanın altında kenardan ayağa doğru uzanan yivler bulunur.
-
Yivler aşağıdan yukarıya doğru çatallanarak uzanırlar.
-
Mantarın eti sarı-beyaz'dır. |
Kokusu: Kendine özgü güçlü ve hoş bir kokusu vardır. (Kayısı kokusuna benzer)
Tadı: Çiğ iken biraz keskin bir tadı vardır. Pişirildiğinde bu keskinlik kaybolur.
Yetiştiği yerler ve özellikleri: Horoz mantarları geniş yada iğne yapraklı ağaçlarla birlikte yetişirler. O nedenle çok değişik ortamlarda onlarla karşılaşmak olanaklıdır. Yosunlu yada ot yetişen arazilerde varolabilirler. Genç ve gelişmiş mantarlar birarada geniş topluluklar halinde bulunurlar (aile). Büyümeleri, diğer mantar türleri göz önüne alınırsa oldukça yavaştır. Özellikle havalar kuru olursa gelişme hemen hemen durabilir.
Toplama ve temizleme: Büyük gövdeler genel olarak yaşlı ve kayış gibi olurlar ve bu nedenle tadları kötüdür. Bunlar hatta iyice pişirildikten sonra bile acımtraak olurlar. En iyisi bunları toplamayıp doğada spor saçmalarına izin vermektir. Aynı şekilde küçük yumrular da toplanmamalıdır.
Horoz mantarlarını temizlemek oldukça kolaydır. Mantar gövdesi döndürerek koparıldıktan sonra sadece küçük topraklı ayak ucunu kesip atmak yeterlidir. Bu mantarlar böcek larvalarının (kurtçuk) istilasına nadiren uğrarlar. Serin ve havadar bir yerde saklandıkları takdirde, toplandıktan sonra günlerce sağlam olarak kalabilirler.
Aşağıda horoz mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.
|
Başa Dön |
HUNİ HOROZ MANTARI (Cantharellus tubaeformis) |
Bu bölümde yurdumuzda pek bilinmeyen bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Horoz mantarının akrabası olan bu mantar oldukça ufaktır. Şapkası, ağzı yukarı doğru olan bir huni biçimindedir. |
|
Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
-
Mantar şapkasının üzeri, açıktan koyuya değişen gri kahverengidir.
-
Şapka huni biçimindedir.
-
Şapkanın altında lamel gibi görünen yüzeysel yivler bulunur. Yivler sarı-gri renkte, seyrek ve çatallı olurlar ve aşağıya, ayak ucuna doğru uzanırlar.
-
Gelişkin mantarlarda, gençlere göre şapka ile ayak arasında renk farkı daha belirgindir.
-
Ayak dardır ve sarı-kahverenginden, sarıya doğru değişik renklerdedir. Sarılık uca yaklaştıkça daha da belirginleşir.
-
Sap genel olarak boru şeklindedir (ortası boş). Mantar ince etlidir ve eti açık sarıdan kahverengi-sarıya değişen renklerdedir. |
Yetiştiği yerler ve özellikleri: Soğuğa karşı çok dayanıklıdır. Yosunlu çam ormanlarında, karışık ormanlarda yetişir. Yosunların arasında gömülü olarak bulunabilir. Bu nedenle ve ayrıca rengi ve küçüklüğü nedeniyle farkedilmesi oldukça zordur. Geniş topluluklar halinde ve büyük küçük mantarlar hep bir arada bulunurlar.
Toplama, temizleme ve saklama: Mantarı kökünden makas ile keserek toplamak hem toplamayı kolaylaştırır hem de temizleme işini enaza indirir. Gelişmişlerini ortadan ikiye ayırarak var ise kurtçuklar ayıklanmalıdır. Toplandıktan sonra serin ve havadar yerde birkaç gün bozulmadan saklanabilir. İstendiği takdirde mantarı kurutup çok uzun süre saklamak olanaklıdır.
Aşağıda huni horoz mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.
|
Başa Dön |
KANLICA MANTARI (Lactarius deterrimus) |
Bu bölümde yurdumuzun çok bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Kanlıca Mantarı dır. Melki Mantarı da denilmektedir. Mantarın adı, büyük bir porsiyon yendikten sonra çiş renginin kırmızılaşmasından gelmektedir. Bunda korkulacak bir yan yoktur. |
|
Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
-
Mantar bütünüyle gevrek yapıdadır. Kolaylıkla kırılarak küçük parçalara ayrılabilir.
-
Gövde kesildiği, kırıldığı yada berelendiğinde havuç suyuna benzer, koyu portakal rengi bir sıvı çıkar.
-
Şapkanın üzeri açık yada koyu portakal renginde dar, merkezi halkalarla kaplıdır.
-
Gövde üzerinde değişik şekil ve büyüklükte yeşil lekeler bulunur.
-
Şapkanın altında bulunan lameller gövde ile aynı, portakal rengindedir.
-
Sap (ayak) portakal renginde ve düzdür.
-
Sapın kesiti gözenekli yada ortası deliktir.
-
Mantarın eti beyazdır. Ancak kesildiği yada zedelendiğ zaman, çıkan sıvı tarafından az yada çok portakal rengine boyanır. Bir süre sonra bu renk önce şarap kırmızısına daha sonra da yeşile dönüşür.
-
Şapkanın kenarları önceleri aşağı doğru kıvrıktır. Zamanla düzelerek şapka hunimsi bir görünüm kazanır. |
Kokusu: Kendine özgü hoş bir kokusu vardır.
Tadı: Geçkin mantarların tadı biraz sert olabilir. Bunu gidermek için mantar parçalara ayrılıp kapalı bir kapta bir kaç dakika ilave su içinde kaynatılıp suyu dökülür.
Yetiştiği yerler ve özellikleri: Genel olarak iki türü bulunur. Bir tür köknar ağacı ile diğer türü çam ağacı ile sembiyoz yaşadığından genel olarak bu tür nemli ormanlarda yetişir. Çam iğnelerinin altında gruplar halinde ya da tek tek görülürler
Toplama ve temizleme: Özellikle sulak yerlerde yetişenler kolaylıkla sinek larvalarının istilasına uğrarlar. Toplanan mantarlar ortasından boylu boyunca kesip bu durum kontrol edilmelidir. Eğer var ise larvalı kısımlar kesilip atılır. Hem bu nedenle hem de sertleşmiş olabileceği için çapları 7-8 cm den büyükleri toplamamak daha iyi olur.
Kanlıca mantarlarının temizlenmesi oldukça kolaydır. Mantar gövdesi döndürerek koparıldıktan sonra sadece küçük topraklı ayak ucunu kesip atmak yeterlidir. Şapkanın üzeri yapışkan olmadığından ayrıca temizlemeğe gerek olmaz.
Aşağıda kanlıca mantarının değişik fotoğrafları görülüyor.
|
ŞEMSİYE MANTARI (Macrolepiota procera) |
Bu bölümde yine yurdumuzun çok bulunan bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Şemsiye Mantarı dır. Turna Bacağı diye de adlandırılır. Mantarın adı, çok büyük bir şapkası ve şapkasına göre dar ve uzun bir sapa sahip olmasından gelmektedir. |
|
Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
Sapın boyu 30-40 cm yi, şapkasının çapı da 40-50 cm yi bulabilir.
-
Şapkanın üzerindeki kahverengi zar, şapkanın büyüyüp gelişmesiyle birlikte parçalanır ve açık renkli şapkanın üzerinde pullar şeklinde kalır.
-
Şapkanın altında beyaz, sık ve derin lameller vardır.
-
Ayak üzerinde aynı şekilde beyez et üzerinde, düzgün olmayan zikzak harelerden oluşan bandlar bulunur,
-
Ayağın ucu şişkin, soğan biçimindedir.
-
Sap üzerinde şapkaya yakın, çok belirgin bir halkası vardır, ancak kolayca kopabilir.
-
Ayak, çok belirgin lifli bir yapdadır ve kesitinde ortası deliktir.
-
Mantarın eti şapkada beyaz ve yumuşaktır. |
Tadı: Mantarın çiğ olarak tadı fındık lezzetindedir. Sapı biraz kayış gibi olmakla beraber, bütün mantar yenebilir. Yemek tarifi: Mantar şapkası, geniş parçalara ayrılıp, yumurta ile un, mısır unu yada galeta unu ile yapılmış bulamaca batırıp kızartılırsa çok leziz olur.
Yetiştiği yerler ve özellikleri: Şemsiye mantarı çürükçüldür. Yani ölü bitki artıkları üzerinde yetişir. Genel olarak orman kenarlarında, açık çimenliklerde gruplar halinde bulunur. Bazan ormanımsı bir görünüm alır.
Toplama ve temizleme: Mantar sapından tutularak döndürülüp koparılır. Kökünde çoğu zaman çimen, yaprak vb. artıkları yapışık olur. Bunlar soğanımsı ayak ucu tümden kesilip atılarak temizlenir.
Aşağıda şemsiye mantarının değişik fotoğrafları görülüyor. |
Soldaki resmi büyütmek için TIKLAYINIZ |
|
Dikkat ! Şemsiye mantarının aynı soydan (Macrolepiota) bir başka mantar ile karıştırılması mümkündür. |
Bu mantarın latince adı: Macrolepiota rhacodes dir. Aslında bu mantar da yenebilen bir mantardır. Ancak çok nadir de olsa bazı hafif vakalar rastlandığından yemek mantarı olarak tavsiye edilmemektedir Biz bu mantara Kızaran Şemsiye adını veriyoruz. Aşağıda bu mantarın iki ayrı fotoğrafı ve belirleyici özellikleri, yani Şemsiye mantarından farklılıkları açıklanmıştır.
|
|
Kızaran Şemsiye mantarı:
1-Şemsiye mantarına göre, şapka çapı ve ayak uzunluğu olarak, oldukça küçüktür. 2-Bu mantarda, ayak üzerinde, soldaki resimde okla işaret edildiği gibi, zikzak bandlar asla bulunmaz. 3-Mantar kesildiğinde yada yaralandığında derhal o noktada kızarır. O nedenle mantarın sapını tırnağımızla hafifçe kazıyarak cinsini derhal saptayabiliriz. |
|
Başa Dön
SÖBELEN MANTARI (Coprinus comatus) |
Bu bölümde yurdumuzda çok yaygın bir mantarı tanıtmaya çalışacağız. Mantarın bilinen adı Söbelen Mantarı dır. Mantarın adı, özellikle genç mantarların, söbe yani oval olmasından, yani yumurtaya benzemesinden gelmektedir. Bu mantara Pösteki Mantarı da denilmektedir. Bu ad ise mantarın dış görünüşü ile koyun postunu andırmasına bağlı olarak verilmiş olmalıdır. |
|
Nasıl Tanınır? (Resimdeki numaralarla açıklanmıştır.)
-
Gelişmiş mantarların şapkası çan biçimindedir ve üzerinde beyaz, dantel gibi geniş pullar bulunur. Dantel, en tepede sarı-kahverengi bir renk alır.
-
Şapkanın tepesi düz ve sarı-kahverengidir.
-
Genç mantarlar silindirik, giderek uzun yumurta biçimindedir.
-
Şapkanın içerisinde çok sık, sağlam, düşey lameller bulunur. Lameller önce beyazdır, giderek şapkanın uçlarından başlayarak kırmızı ve sonunda siyah olurlar. Bu siyahlık olgunlaşan sporların siyah renginden gelmektedir. Bir kimyasal reaksiyon sonucu lameller parçalanarak siyah bir sıvı oluştururlar. Mantar "mürekkepleşir".
Bu nedenle bu mantarın adı diğer dillerde 'mürekkep' kelimesiyle ilişkilidir. Bizde neden buna benzer bir isim verilmediği pek anlaşılamıyor. Bunun nedeni, belki, mantarla içli dışlı olan halk kesimlerinin mürekkeple pek ilişkide olmamaları belki de mürekkep yalamışlarla(!) aralarında mesafe hissetmiş olmalarıdır.
-
Ayak (sap) beyaz ve içi oyuk, borumsudur. Şapkadan çok kolay ayrılır. Şapkanın oluşum başlangıcında ayağın çevresinde ince, gevrek bir halka bulunur, ancak çok kolay ayrılır ve düşer.
-
Mantarın eti beyaz ve şapkada çok incedir. Şapkanın büyük bölümünü lameller oluşturur. |
Aşağıda söbelen mantarının değişik fotoğrafları görülüyor. |
|
|
Kokusu ve Tadı: Mantarın kendine özgü bir kokusu ve tadı yoktur.
Yetiştiği yerler ve özellikleri: Çürükçüldür, yeni yapılmış ve iyi gübrelenmiş çimenliklerde yetişir. Söbelen, insanların ayak izlerini izleyen mantarlardan biridir. Toprak yol kenarlarında hatta asfalt yollar boyunca bile yetişirler. Çok çabuk gelişirler, öyle ki iyi bir yağmurun ardından bir gecede ortaya çıkabilirler. Gruplar halinde bulunurlar ve bazan geniş bir alanı kaplarlar.
Toplama ve temizleme: Pösteki mantarı genç aşamasında, yumru konumunda iken toplanmalıdır. O zaman bütün lameller beyazdır. Lameller -yukarıda anlatıldığı gibi- şapka uçlarından kırmızılaşmaya başladığında yine toplanabilir, ancak o zaman bu kırmızılaşan kısımlar kesilip atılırlar. Ancak eve gelir gelmez hemen pişirilmelidir, aksi durumda oda sıcaklığında lameller hemen yine kımızılaşırlar. Mantar gövdesini döndürüp koparmak oldukça zordur, o nedenle ayak, toprak hizasından kesilip alınır. Söbelen, larva istilasına hemen hemen hiç uğramayan bir mantardır. O nedenle temizlenme diye bir sorunu olmaz. |
Dikkat Uyari !!! Söbelen mantarının aynı soydan (Coprinus) bir başka mantar ile karıştırılma tehlikesi bulunmaktadır.
Bu mantarın latince adı: Coprinus atramentarius olup bünyesinde bulunan Coprin nedeniyle alkolle beraber alındığında zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu duruma tıp dilinde Coprimus Sendromu adı verilmektedir. (Bak:Zehirli mantarlar) Biz bu mantara Gri Söbelen adını veriyoruz. Aşağıda bu mantarın iki ayrı fotoğrafı ve belirleyici özellikleri, yani Söbelen mantarından farklılıkları açıklanmiştır. |
|
Gri söbelen mantarında: 1-Şapkanın üstü beyaz yada sarı-kahverengi değil gri tondadır. 2-Aynı şekilde, şapkanın tepesinde sarı-kahverengi değil gri, ufak pul bulunur. 3-Şapka üzerinde boylamasına uzun, değişken derinlikte yivler bulunur. 4-Şapkanın kenar uçları genellikle yarıktır. |
|
Başa Dön |
Aşağıda çok değişik ve özgün mantar fotoğrafları yer almaktadır.
(Fotoğrafları büyütmek için üzerlerini tıklayınız!) |
|
|
|
Ramaria |
Aleuria |
Amanita rubescens |
|
|
|
Amanita muscarina |
Boletus edulis |
Pleurotus ostreatus |
|
|
|
Sarcoscypha coccinea |
Ramariopsis kunzei |
Agaricus augustus |
|
|
|
Ganoderma applanatum |
Coprinus micaceus |
Calbovis |
|
|
|
Omphalotous olivscens |
Cantharellus tubaeformis |
Clavariadelphus truncatus |
|
|
|
Ramaria |
Lenzites betulina |
Lepista nuda |
|
|
|
Clathrus ruber |
Fomitopsis_pinicola |
Cantharellus cibarius |
|
|
|
Pseudoplectania_nigrella |
Sparris_crispa |
Lycoperdon perlatum |
|
|
|
Boletus edulis |
Lactarius deterrimus |
Hericium abiteis |
|
Scleoderma citrina |
Başa Dön
Aşağıda yurdumuzda çok görülen 5 çeşit mantar gösterilmiştir. Bu mantarların ortak özelliği:
1-Tanınmaları çok kolaydır. 2-Zehirli bir mantarla karıştırılma ihtimali hiç yok yada çok azdır. |
Resimleri tıklayarak bu mantarlara ilişkin sayfalarına ulaşıp geniş bilgi elde edebilirsiniz |
Horoz mantarı |
Kanlıca |
Söbelen |
|
|
|
Şemsiye mantarı |
Huni horoz mantarı |
|
|
|
|
Büyütmek için Resmi Tıklayın |
Lamelli Soluk İstridye mantarı : (pleurotus pulmonarius) İstiridye mantarı kültür mantarı olarak da yetiştirilebilen çok az sayıdaki mantarlardan biridir. Sapı şapkasına göre eksantriktir. Yani sap ile şapka bir merkezli değildir. Bu tür mantarlar genelde doğada çok az sayıdadır.
İstiridye mantarları (pleurotus) yaşamlarını çürükçül yada parazit olarak ağaçlarda yada ağaç kütükleri üzerinde sürdürürler. |
|
Başa Dön
Aşağıda ÖLDÜRÜCÜ zehirli mantarlar görülmektedir. Bu mantarların ortak özellikleri
1- Hücre öldürücü özellikte olmaları. 2-Latent döneminin, yani zehirlenme belirtilerinin ortaya çıkş süresinin uzun olması.
Geniş bilgi için Zehirli Mantar Tablosu hücre öldürücü zehirler kısmına bakınız. |
|
Cortinarius orellanus (Democybe orellano) |
|
|
Öldürücü zehirli örümcek mantarı Dikkat! Şapkasının altı da üstü de kahverengidir. |
|
|
|
|
|
Amanita virosa |
|
|
Öldürücü zehirli "Ölüm Meleği" mantarı Dikkat! Şapkasının altı da üstü de beyazdır. |
|
|
|
|
|
Amanita phalloides |
|
|
Öldürücü zehirli Köy göçüren mantarı Dikkat! Sapında yüzük, ayağında kın var! |
|
|
Galerina marginata |
|
|
Öldürücü zehirli kukuletalı mantar Dikkat! Şapkasının altı da üstü de sütlü kahverengidir. |
|
|
| | | |
|
|
Editör :
TORLAKON
|
|
14862 Kişi
Tarafından Okundu. |
|
|
|
|
|
Kayıtlı Yorum Bulunmuyor. |
|
Bu Kateoriye Ait Diğer Başlıklar |
|
|
|
|
|
|
|
|